Scherptediepte: Een foto met wazige achtergrond maken

De term scherptediepte vind ik zelf altijd nog verwarrend. Zoals gezegd is scherptediepte de diepte in de foto dat scherp is. Veel scherptediepte houdt in dat er een groot gebied scherp is: Zowel de achtergrond als de voorgrond. Weinig scherptediepte houdt in dat er een klein gebied scherp is: Bijvoorbeeld alleen de voorgrond is scherp.

Bij foto’s met veel scherptediepte moet je denken aan landschapsfoto’s of architectuurfoto’s: Hierbij is zowel de voorgrond als de achtergrond scherp. Bij foto’s met weinig scherptediepte moet je denken aan portretten en close-up foto’s van bloemen: Hierbij is alleen de voorgrond scherp. 

Waarom wil je weinig scherptediepte?

Weinig scherptediepte, ofwel een wazige achtergrond, zorgt voor rust in je foto. Echt alle aandacht gaat naar het onderwerp dat jij in de foto wilt uitlichten. Wanneer je bijvoorbeeld een portret maakt gaat echt alle aandacht naar de persoon in plaats van naar de achtergrond. 

Je hebt met scherptediepte echt controle over de kijkrichting van de kijker: Alle aandacht gaat namelijk naar het gebied dat scherp is, en jij hebt hier vat op.

Hoe maak je foto’s met een wazige achtergrond?

Er zijn een aantal factoren die invloed hebben op de scherptediepte van een foto, namelijk:

• Het diafragma
• Scherpstelafstand
• Het brandpunt
• De afstand van het onderwerp tot de achtergrond

Het diafragma

Het diafragma is de verstelbare opening van de lens waarmee je bepaalt hoeveel licht er door de lens op de sensor valt, én hoe groot het scherpstelgebied is. Het diafragma is ook wel het f-getal dat je op je camera kan instellen. Mijn uitgebreide blog over diafragma vind je hier. 

Voor het diafragma geldt: Hoe lager je het diafragma getal (f-getal) instelt, hoe kleiner het scherptegebied, en hoe waziger de achtergrond. 

Dus, heel extreem gezegd:
Diafragma f/22= Kleine lensopening = Scherpe achtergrond
Diafragma f/1.4 = Grote lensopening = Wazige achtergrond

Welk diafragma je kunt instellen heeft met jouw camera en lens te maken. Wanneer je een lens koopt kun je aan de specificaties van de lens zien welk diafragma er mee ingesteld kan worden. Een 50mm f1.8 heeft een f-getal wat heel laag ingesteld kan worden (namelijk minimaal 1.8), en dus kan dus werken met een grote lensopening. 

Scherpstelafstand

Bij diafragma is het ook nog van belang wat je afstand tot het onderwerp is. Dat heet ook wel de scherpstelafstand. Hoe dichter je bij het onderwerp fotografeert, hoe kleiner het gebied dat scherp is. Ik neem even een portret als voorbeeld. 

Stel: Je fotografeert een portret. Je stelt een laag f-getal in, bijvoorbeeld 1.8. Je staat heel dicht bij de persoon (laten we zeggen twee meter) die je fotografeert en je focust op de ogen. Dan zijn alleen de ogen scherp, en bijvoorbeeld de neus en oren niet.

Maar stel je fotografeert diezelfde persoon en je gaat verderaf staan (laten we zeggen acht meter), je focust weer op de ogen. Dan is het hele gezicht scherp. Dit komt omdat de afstand tot het onderwerp een stuk groter is. 

Het brandpunt

De brandpuntsafstand van jouw lens heeft ook invloed op de wazigheid van de achtergrond. De brandpuntsafstand houdt eigenlijk in hoe “ingezoomd” de lens is.

Een lens van 24mm: Hierbij heb je een heel wijd en ‘uitgezoomd’ beeld.
Een lens van 85mm: Hierbij heb je een heel ‘ingezoomd’ beeld. 

Wat je voor scherptediepte over brandpuntsafstand moet weten, is dat hoe groter de brandpuntsafstand, hoe waziger de achtergrond zal zijn. Met een brandpuntsafstand van 85mm heb je een wazigere achtergrond dan met 24mm. 

De afstand van het onderwerp tot de achtergrond

Ten slotte heb je nog de afstand van het onderwerp tot de achtergrond wat invloed heeft op de scherpte van de achtergrond. Hoe verder jouw onderwerp van de achtergrond af staat, hoe waziger de achtergrond zal zijn.

Waar moet je dan concreet rekening mee houden met het maken van een foto?

Wanneer je een kleine scherptediepte wil, dus een wazige achtergrond, zijn er een aantal dingen waar je op moet letten:

• Zet je diafragma op een klein getal
• Ga op een afstandje van het onderwerp staan (zodat het onderwerp wel volledig scherp is, en bijvoorbeeld niet alleen de ogen)
• Fotografeer met je grootst mogelijke brandpunt
• Zorg dat het onderwerp een stukje van de achtergrond af staat

Diafragma en brandpunt: Waar kies je voor?

Soms moet je kiezen tussen een laag f-getal (groot diafragma) of een hoog brandpuntgetal. Bijvoorbeeld als je een zoomlens hebt. De meeste zoomlenzen zitten zo in elkaar dat je op het laagste brandpunt het laagste f-getal in kan stellen. Naarmate je inzoomt wordt het minimale f-getal dat je kunt instellen ook groter.

Probeer in dit geval uit wat het verschil bij jouw lens is. Je maakt dan 2 foto’s:

Foto 1: Laagst mogelijke f-getal (met dus een klein brandpunt).
Foto 2: Grootst mogelijke brandpunt (met dus een hoog f-getal).

Bekijk wat het verschil is, en wat bij jouw lens de meeste scherptediepte geeft.

Oefenen

Ga zelf aan de slag en oefen met scherptediepte en verschillende instellingen! Je kunt het beste oefenen met een lens met een vast brandpunt en een groot instelbaar diafragma, zoals een 50mm 1.8. Hiermee kun je goed oefenen met verschillende scherpstelafstanden en f-getal-instellingen, zodat je zelf goed het verschil tussen de verschillende instellingen leert kennen. 

Heb je nog vragen over scherptediepte? Stel ze gerust in de reacties!

Wil je meer leren over het instellen van je camera? Ik vertel je alles over fotograferen en nabewerken in mijn online training fotografie.